هیجان عصبانیت

 عصبانیت یک هیجان طبیعی است وهمه ما آن را تجربه کرده ایم ،در عین حال یک احساس پیچیده است چون آگاهی احساسات دیگری مثل غمگینی،ترس،آزرده شدن هم به همراه آن می آیند.خشم یاعصبانیت یک نشانه است که به ما می گوید اتفاقی بر خلاف میل،خواسته ویا نظرات ماپیش آمده وچیزی در محیط باید تغییر کند.بنابراین عصبانیت احساس بدی نیست.ولی نحوه ی بیان وابراز آن می تواند عصبانیت را بد وخطرناک جلوه دهد.

در مغز ماقسمتی وجود دارد که به آن"سیستم لیمبیک"می گویند.به سیستم لیمبیک"مرکز هیجانات "هم         می گویند.فعالیت سیستم لیمبیک غیرارادی است ومانمی توانیم کنترلش کنیم.مرکز لیمبیک عصبانیت را بلافاصله شناسایی می کند.وبلا فاصله به بدن پیام می فرستد که"برای جنگیدن آماده شو!"بدن مادر وضعیت خاص قرار  می گیرد وبرای جنگ آماده می شود،قلب ما تند تر می زند تاخون به ماهیچه ها بیشتر برسد،وفعالیت های مربوط به هضم غذا کند می شود،تنفس سریعتر می گردد،چهره سرخ می شود،عضلات سفت می شود واحساس         می کنیم دهانمان خشک شده است.

ولی در مغز ما قسمتی هم وجود دارد که به آن قشر مخ می گویند.قشر مخ قسمتی از مغز است که کارهای ارادی را به عهده دارد،فکر می کند وتصمیم میگیرد.قشر مخ می تواند جلوی کار سیستم لیمبیک را بگیرد واجازه جنگیدن ندهد.و آن تنها زمانی است که ما از عصبانیت خود آگاه شویم وبه قشر مخ اجازه دهیم در این کار دخالت کند.

اگر شما خیلی عصبانی باشید وفقط با توجه به دستورات سیستم لیمبیک عمل کنید رفتار های پرخاشگرانه مثل فریاد کشیدن،حمله کردن ویاپرتاب شی را نشان می دهید واگر یاد بگیرید که به قشر مخ اجازه دخالت دهید،آن وقت می توانید عصبانیت را کنترل کنید وآن را به شیوه مناسب ابراز کنید ونه اینکه عصبانیت شما را کنترل کند وشما را مجبور کند تا رفتارهای خلاف میل خود را نشان دهید.به همین خاطر است که می گویند عصبانی هستید خودتان را آرام کنید،آب بخورید ،کمی فکر کنید.

هنگام عصبانیت چه رفتارهایی نشان می دهیم؟

آیا تابه حال به رفتار های دیگران هنگام عصبانیت یا خشم توجه کرده اید.به رفتار های خودتان چه طور؟کنترل یا اراده هیجانات وعصبانیت کار نسبتاً دشواری است به همین خاطر بسیاری از ما رفتارهای نه چندان مناسبی را برای کنترل عصبانیت یاد گرفته ایم،رفتارهایی که به ظاهر مارا آرام می کنند ولی در کنترل عصبانیت کمک چندانی نمی کنند.بعضی از این رفتارهای نامناسب عبارت اند از:1- سرزنش دیگران:یعنی فکر کنیم که دیگران مقصر هستند ومارا عصبانی می کنند وآن ها را سرزنش کنیم.2- پنهان کاری :عصبانیتمان را پنهان کنیم و وانمود کنیم هیچ اتفاقی نیفتاده است.3- غیبت کردن:در مورد کسی که عصبانی هستیم غیبت کنیم وسعی کنیم دیگران را هم علیه او تحریک کنیم تااز ما طرفداری کنند.4- قهر کردن:از فرد دوری کنیم واصلاً با او حرف نزنیم.5- ازکوره در رفتن:داد و فریاد کنیم ورفتار های پرخاشگرانه نشان دهیم مثل پرت کردن اشیاء،کوبیدن در و...6- تحقیر کردن:حرف های تحقیر کننده وآسیب زننده(فحش وناسزا)بزنیم.

چگونه عصبانیت خود را کنترل کنیم؟

برای کنترل خشم یا عصبانیت

برای اینکه متوجه عصبانیت خود شویم ،می توانیم به علایم عصبانیت در خودمان توجه کنیم .مثلا به نحوه نفس کشیدن خود،ضربان قلب خود،به صدای صحبت کردن ویا علایم دیگر توجه کنیم.این آگاهی از عصبانیت موجب می شود که کنترل عصبانیت تنها در دست سیستم لیمبیک نباشد،بلکه قشر مخ نیز در این کار دخالت کند.کافی است که به خودمان بگوییم ،"من عصبانی هستم".

شما می توانید را ه های زیر را امتحان کنید:

ü    یک لیوان آب سرد بنوشید.(در مواقعی که آب در اختیار دارید.)

ü    قدم بزنید.(زمانی که امکان قدم زدن وجود داشته باشد،مثلاًدر فضای آزاد باشید)

ü    به خودتان بگویید صبر کن ونفس های عمیق بکشید.

ü    نفس عمیق بکشید و از 1 تا 10 بشمارید.

ü    محیط را ترک کنید.

ü    دراز بکشید.دستتان را روی شکم خود بگذارید وسعی کنیدبا فرودادن هوا(دم)شکم شمابالا وبیرون دادن هوا(بازدم)شکم شما پایین بیاید.به این شیوه "تنفس شکمی"می گویند.به نحوه نفس کشیدنتان خوب دقت کنید،تمرین را چند دقیقه انجام دهید.مواقعی که فرصت وامکان این تمرین وجود داشته باشد به حفظ آرامش شما کمک خواهد کرد.

ü    عصبانیت را از بدنتان بیرون کنید.بایستید وسرو گردن خود را شل کنید وتصور کنید یک ساعت شنی هستید وعصبانیت مثل شن هایی می ماند که در سر شماقرار دارد وشما می خواهید ازسر وگردن خود آن هارا به طرف شانه ها هدایت کنید.سپس سر وگردن خود را شل کنید وشن ها را به قست پایین تر بدنتان مثل بازوها ودست هایتان هدایت کنید،باز سعی کنید بازوها ودستهای خود را شل کنید وشن ها را به قسمت پایین تر،مثل شکم،بعد ران،بعد ساق پا،بعد کف پا وبعد به زمین هدایت کنید.به این ترتیب عصبانیت را از بدن خود خارج کرده اید.

سومین مرحله،شناخت عصبانیت است.